TIJD VOOR ACTIE!

De oorverdovende stilte van de eerste coronaweken begint al een vage herinnering te worden. De verlaten grachten zijn alleen nog te zien op foto’s uit een inmiddels weer verleden tijd.

Enkele weken terug ontlokten de eerste drie Duitse ‘blowtoeristjes’ op huurfietsen op Twitter nog een vertwijfeld: ‘Warum?!!’

Inmiddels vullen de straten zich weer met – vooral jonge – bezoekers. Auto’s uit Duitsland en Frankrijk met jongeren op zoek naar avontuur en cannabis koloniseren als eersten de binnenstad. Ze worden door bewoners nagekeken alsof zij de eerste ratten zijn die na de tsunami uit hun holen komen. Ook de nepdopedealers zijn terug: een veeg teken dat zij hun afzetmarkt alweer zien groeien.
Op de Nieuwmarkt geeft een gids voorzichtig de eerste anderhalvemeter-rondleiding. Bij gebrek aan sekswerkers op de Burgwallen neemt hij zijn toevlucht tot een map met foto’s van twee bekende ex-prostituees: ‘They are called the Ouwe Hoeren’. Niemand vraagt hem of dát nu het verhaal is dat in deze tijden van corona moet worden doorgegeven aan zijn voornamelijk jonge publiek.

25.000
Amsterdammers snakken naar maatregelen om de binnenstad te redden van een nieuwe toeristenvloed. Een petitie van vier jonge Amsterdammers met het motto ‘Amsterdam heeft een keuze’ is binnen enkele dagen door maar liefst meer dan vijfentwintigduizend Amsterdammers ondertekend.
De initiatiefnemers van dit volksinitiatief eisen dat het totaal aantal toeristische overnachtingen in Amsterdam niet meer mag zijn dan 12 miljoen per jaar. Daarom willen zij concrete maatregelen, zoals de invoering van de wietpas, een verbod op vakantieverhuur, een absolute hotelstop en meer woningen. Verder wordt er in de petitie gevraagd om een forse verhoging van de toeristenbelasting en een aparte wethouder voor toerisme en leefbaarheid. Dat de petitie in korte tijd zoveel handtekeningen heeft opgeleverd, geeft de Amsterdamse politiek een niet te negeren opdracht.

Brief
Ook de burgemeester denkt na over de binnenstad na corona. Ze heeft daarover een brief geschreven aan de gemeenteraad. Haar toon is echter veel minder concreet.
‘Nog maar kortgeleden spraken we over de grote drukte in de binnenstad. Vooral bewoners rond de Wallen en uitgaanspleinen ervoeren veel overlast, in sommige buurten was een op toeristen gerichte monocultuur ontstaan in horeca en winkels, veel woningen werden gebruikt voor vakantieverhuur.’
Zo begint de brief die Halsema op 27 mei mede namens stadsdeelvoorzitter Mascha ten Bruggencate heeft verstuurd.
Het beeld dat Halsema van de binnenstad schetst is van een ontluisterende herkenbaarheid voor degenen die daar wonen: ‘Sinds de crisis zijn de straten in het oude centrum leeg en stil. Juist nu is zichtbaar hoe afhankelijk delen van de binnenstad zijn geworden van bezoekers.’
Halsema vervolgt in de brief: ‘Als de binnenstad een eenheidsworst wordt van op snelle consumptie gerichte zaken, dan zijn we veel kwijtgeraakt. Als Amsterdammers hun binnenstad links laten liggen omdat ze zich er niet meer thuis voelen, dan gaat er iets fundamenteel mis.’

Utopisch
Burgemeester Halsema verwacht dat er grote economische schade zal worden geleden: ‘Dit onderstreept de urgentie om na te denken over de binnenstad van de toekomst.’
Hoe de toekomst voor de binnenstad er dan uit moet zien, schetst Halsema in bijna utopische termen. Een betere winkeldiversiteit, sturing via vastgoedbezit, streven naar een meer op Amsterdammers gericht winkelaanbod, herstructurering van de prostitutie en een betere regulering van de cannabismarkt. En vooral ook meer participatie van buurtbewoners en meer kwaliteit van de openbare ruimte.
De opsomming in de brief lijkt een echo van wat de inwoners van de binnenstad al jaren wanhopig uitschreeuwen. Harde maatregelen zijn tot nu toe immers uitgebleven. Halsema verwacht dat het intercontinentaal toerisme misschien pas in 2021 zal terugkeren. ‘Waarschijnlijk in kleinere aantallen dan we gewend waren’, schrijft ze.
Maar de binnenstadbewoners zijn van dit laatste niet overtuigd. Zij vrezen dat het massatoerisme binnen de kortste keren weer terug zal zijn op het oude niveau als er niet direct klinkklare maatregelen worden genomen.

Doorpakken
De Amsterdammers vrezen ondertussen het ergste. De burgemeester eigenlijk ook, want in de brief schrijft ze: ‘Wij realiseren ons ook dat de binnenstad niet gevangen mag raken in politieke agenda’s en tegenstellingen.’ En dat laatste is nu juist waar Amsterdam zo goed in is. Veel politieke toneelstukjes die telkens slechts lapmiddelen opleveren en geen oplossing voor de toerisme-ellende.

De tweede golf komt eraan. Daarom eisen de tienduizenden Amsterdammers die de petitie hebben ondertekend dat hun gemeenteraad nu eindelijk eens doorpakt om een einde te maken aan de toerisme-pandemie. Anders worden de volgende gemeenteraadsverkiezingen een politiek slagveld.

TEKST + FOTO: BERT NAP