LEEFBAARHEID ONTWIKKELINGEN

Stadsdeel Centrum stopt met buurtschouwen – ‘JULLIE WORDEN BEDANKT’

Meer dan vijftien jaar lang dragen buurtschouwen bij aan de veiligheid en leefbaarheid van het Wallengebied. Nu wil het stadsdeel ermee stoppen. Maar de bewoners geven niet zomaar op.

Toen de Burgwallen gebukt gingen onder diepe drugsellende, startten bewoners samen met het stadsdeel en de politie een uniek project: veiligheidsschouwen ‘in kleur’.

Sinds 2005 lopen bewoners, ondernemers, politie en gemeenteambtenaren samen door de buurt. Hun tellingen en waarnemingen leidden tot tal van effectieve maatregelen. De heroïnegolf verdween, maar een nieuw probleem diende zich aan. Nu overtoerisme, bezoekersoverlast en straatdealers de leefbaarheid onder druk zetten, wil het stadsdeel stoppen met de schouwen. De overige deelnemers vinden dat onbegrijpelijk.

Om de buurt objectief in kaart te brengen op alle tijdstippen van de dag, liepen de schouwers in de vroege ochtenduren, de middaguren, de avond, en zelfs tot aan vier uur ’s nachts hun gezamenlijke rondes. Vier verschillende groepen schouwden samen zo’n dertig keer per jaar. Dat leverde niet alleen een schat aan informatie op, ook het onderlinge contact tussen ambtenaren, politie en bewoners werd tijdens de twee uur durende schouwen gesmeed.

Stoplicht
Het idee voor het schouwen komt uit Rotterdam. Om objectieve gegevens te verzamelen ontwikkelde men daar een registratiesysteem dat wel wat wegheeft van een stoplicht. Bij groen is het veilig of goed. Oranje betekent een toenemende onveiligheid. En rood geeft het signaal dat er een stevig probleem is. Om alarm te slaan kwam er zelfs een diep paarse signalering.

Paars kwam in de beginjaren van de schouwen veelvuldig voor. Het was de tijd dat heroïneverslaving de binnenstad teisterde. De schouwen maakten inzichtelijk waar de grootste aandachtspunten op en rond de Wallen waren. Ook in de Nieuwmarktbuurt schouwde men bijna wekelijks, omdat daar veel verslaafden ‘gebruikten’ en tippelaarsters ‘afwerkten’. De schouwers zagen dat soms met eigen ogen, maar meestal waren het de ‘stille getuigen’, zoals achtergelaten spuiten, zilverpapiertjes, theelepeltjes of condooms die het verhaal vertelden wat er kort daarvoor had plaatsgevonden.

Vrijgezellenparty’s
Alle informatie van de schouwen droeg bij aan de verbetering van de buurten. De heroïne-ellende verdween en de criminaliteit nam af, maar de binnenstad kwam steeds meer in de greep van het massatoerisme.

Onder invloed van de exploderende bezoekersaantallen namen vervuiling en wangedrag toe. Daarom gingen de schouwen zich richten op de leefbaarheid.

Plekken die er verwaarloosd uitzien, dragen bij tot overlastgevend gedrag. Daarom rapporteren de schouwen bovenmatige graffiti, donkere straten en stegen, kapotte verlichting, lawaai uit horecagelegenheden, overmatige vuilnisdump, overvolle prullenbakken en ook het aantal dealers dat op steeds meer plekken weer toeneemt. Soms ontstonden er nieuwe trends. Zo telden schouwers twintig vrijgezellenparty’s op een avond.

Verloedering
Het zijn lang niet altijd bezoekers die een probleem veroorzaken, maar ook bewoners en de gemeente zelf. Door bewoners gedumpte vuilniszakken maar ook overvolle prullenbakken blijven terugkomen in de schouwrapporten. Dat betekent voor de gemeente: aanpakken dat probleem.

Vaak is het de gemeente zelf die in gebreke blijft. Neem nu de vorig jaar geplaatste 3D-brug. Dat zou een tijdelijk pareltje op de Oudezijds Achterburgwal moeten zijn. Hij werd zelfs geopend door koningin Máxima. De opwaardering van het drukste gebied van de stad wordt echter teniet gedaan door laksheid van de gemeente. De brug sluit niet aan op de kade, gele randen moeten valpartijen voorkomen, de beloofde bestrating blijft uit en een door de gemeente geplaatst ‘tijdelijk’ waarschuwingsbord is een toonbeeld van verloedering door stickers en graffiti.

Pijnlijk
Het levert een, soms pijnlijk, kijkje in de keuken van het stadsdeel. Rapportages over straten met kapotte verlichting kwamen, tot smart van de schouwers telkens weer terug. Ondanks het vermelden van de plaats en zelfs de nummers van de armaturen kon het jaren duren voor er een nieuwe lamp werd ingedraaid. Dat was dan al die tijd een lekker donker hoekje, weet ook de politie.

Verslapping van aandacht met betrekking tot een pijnpunt in de buurt leidt tot een verkleuring in de verkeerde richting, constateerden de schouwers. Wat groen was, kleurde geel, wat oranje was, werd rood of, opnieuw, zelfs paars. Daarom besloot men van jaar tot jaar om door te gaan. Stoppen betekent achteruitgang.

Door corona hebben de schouwen twee jaar stilgelegen. Nu stromen de bezoekers weer toe en buigt de gemeenteraad zich over verplaatsing van de prostitutie en een eventueel toegangsverbod voor coffeeshops. Juist nu is de objectieve blik ontzettend belangrijk. Des te onbegrijpelijker is het besluit van de gemeente om de schouwen niet voort te zetten.

Constante factor
Het stadsdeel zegt op zoek te zijn naar meer mensen die informatie hebben over hun leefomgeving. Dat is natuurlijk wenselijk en begrijpelijk. Wat het huidige stadsdeel zich niet realiseert, is dat veel van de mensen die zij zoeken al jaren geheel vrijwillig, maar anoniem, meelopen met de schouwen. Ambtenaren wisselen vaak van plek. Bewoners zijn een constante factor.

Alle mensen die in de afgelopen jaren hebben meegewerkt moeten het stadsdeelbesluit nu uit de krant vernemen. De bewoners die de schouwen coördineren willen echter het kind niet met het badwater weggooien. Zij gaan door. Niet meer in het gebied van de Nieuwmarkt. Daar is alles veel rustiger, schoner en veiliger geworden. Zeker nu de Aanpak Binnenstad moet worden uitgevoerd gaan de schouwers door om te kijken welke aanpak werkt en welke aanpak faalt. Dat doen ze met evenveel inzet als voorheen.

Dan maar zonder het stadsdeel.

Bent u geïnteresseerd of wilt u meedoen met de buurtschouwen, stuur dan een mail aan: lezerspost@oudebinnenstad.nl

Meer nieuws

ONTWIKKELINGEN De krant stopt

De krant stopt

LEEFBAARHEID Mercurieus

Mercurieus